Landelijk Orgaan Wetenschappelijke Integriteit
Advies naar aanleiding van de klacht bij het LOWI, door … (hierna te noemen Klager) aangebracht op … 2013. De klacht is gericht tegen het voorgenomen besluit, d.d. … 2013, van … Bestuur van … (hierna te noemen Bestuur).
1 De Klacht
De klacht van Klager betreft het voorgenomen besluit van het Bestuur, waarin het Bestuur het advies van de … (hierna te noemen CWI) overneemt om zich onbevoegd te verklaren om de klacht van … 2013 jegens … in behandeling te nemen … de klacht door te verwijzen naar …. Tevens neemt het Bestuur de twijfel over van de CWI of in het onderhavige geval wel sprake kan zijn van enige schending van wetenschappelijke integriteit. Klager is het niet eens met het advies van de CWI om het Bestuur onbevoegd te verklaren om de klacht te behandelen.
2 De Procedure
De klacht is binnen de daarvoor gegeven termijn bij het LOWI aangebracht, voldoet ook anderszins aan gestelde voorwaarden en is derhalve bij het LOWI ontvankelijk. Klager is in de gelegenheid gesteld om zijn klacht schriftelijk toe te lichten. Aan het Bestuur is per brief van … 2013 gevraagd om een verweerschrift in te dienen, hetgeen op … 2013 bij het LOWI is ontvangen. Aan Klager is vervolgens om een reactie op het verweerschrift gevraagd. Het LOWI acht zich hiermee voldoende geïnformeerd, ziet af van een hoorzitting en doet deze zaak af op de schriftelijke stukken.
3 De standpunten van partijen en overwegingen van het LOWI
Het LOWI is een adviesorgaan dat is opgericht op initiatief van het KNAW, NWO en VSNU.
3.1 Algemene opmerkingen
Het LOWI adviseert de bij het LOWI aangesloten instellingen (KNAW, NWO, VSNU en Stichting Sanquin) over door de besturen van voornoemde instellingen genomen (voorlopig) besluiten inzake schending van wetenschappelijke integriteit na een (ontvankelijke) klacht hierover bij het LOWI.
Het LOWI baseert zijn oordeel over schending van wetenschappelijke integriteit op – doch niet uitsluitend – de normen van wetenschappelijke integriteit die primair zijn af te leiden uit de Nederlandse Gedragscode Wetenschapsbeoefening 2004 herzien in 2012 (VSNU).
Hiernaast laat het LOWI zich ook leiden door de Notitie Wetenschappelijke Integriteit 2001 (KNAW, NWO, VSNU) en de Notitie Wetenschappelijk Onderzoek: dilemma’s en verleidingen, 2005 tweede druk (KNAW) dat een uitwerking is van de Notitie Wetenschappelijke Integriteit van 2001, alsook door internationale normen vastgelegd in Best Practices for Ensuring Scientific Integrity and Preventing Misconduct 2007 (OECD), The European Code of Conduct for Research Integrity 2010 (ESF, ALLEA) en The Singapore Statement on Research Integrity 2010.
Het gaat hier niet om nieuwe maar om bekende en reeds lang voor codificatie bestaande normen van wetenschapsbeoefening waaraan werd – en wordt – afgemeten wanneer en onder welke omstandigheden sprake is van schending van wetenschappelijke integriteit. Het uitgangspunt bij de beoordeling van schending van wetenschappelijke integriteit voor het LOWI is in beginsel de Nederlandse Gedragscode Wetenschapsbeoefening 2004/2012 (hierna ook Gedragscode).
Schending van deze (inter) nationale normen leidt niet per definitie tot een schending van wetenschappelijke integriteit Sprake kan zijn van (verwijtbaar) onzorgvuldig handelen zonder dat dit resulteert in schending van wetenschappelijke integriteit.
Bij de vraag of sprake is van schending van wetenschappelijke integriteit kan het LOWI gewicht toekennen aan deskundigenoordelen. Het LOWI is echter niet gebonden aan deze oordelen. Ook niet wanneer de deskundigen zich uitspreken over schending van wetenschappelijke integriteit. Uitsluitend het LOWI is bevoegd te oordelen over klachten aangaande de procedure en de inhoud van vermoede schendingen van wetenschappelijke integriteit.
Het LOWI is niet bevoegd om te oordelen over civielrechtelijke kwesties noch wetenschappelijke controversen. Bij schending van wetenschappelijke integriteit is het derhalve van belang onderscheid te maken tussen schending van wetenschappelijke integriteit enerzijds, en bekritiseerbare of slechte wetenschap anderzijds. Bij kritiseerbare en slechte wetenschap is veelal sprake van een interpretatieverschil c.q. een verschil van mening over een wetenschappelijk oordeel. Deze dienen te worden bediscussieerd en beslecht in het daartoe geëigende forum van wetenschappelijke tijdschriften, bij voorkeur in het tijdschrift waarin het bekritiseerde artikel is verschenen. Het LOWI is noch uitgerust noch bevoegd om als arbiter op te treden in wetenschappelijke controversen.
3.2 Overwegingen van het LOWI
Klager heeft zich op … 2013 tot de CWI gewend met een klacht jegens …, die als … van de … niet gereageerd heeft op de door Klager verzonden email waarin er op gewezen werd dat een in het tijdschrift … verschenen artikel, gepubliceerd door … en … (…) fouten bevat. Twee auteurs, … en …, zouden zich ten onrechte hebben opgesteld als co-auteurs van dit artikel. Nu de twee genoemde co-auteurs van dit artikel, … en …, werkzaam … bij … en … gefinancierd wordt door … diende, naar de mening van Klager, … als … van … te reageren op deze fouten en op het zich voordoen als co-auteur.
Door dit na te laten heeft, naar de mening van Klager, … zich schuldig gemaakt aan “het faciliteren van het optreden als gastauteur bij een wetenschappelijk artikel” en “het toedekken van wetenschappelijk wangedrag van ondergeschikten”. Dit moet, aldus Klager, …, die tevens hoogleraar … is bij …, niet alleen in zijn hoedanigheid als … van … worden aangerekend, maar tevens in zijn rol als hoogleraar … aan ….
T.a.v. de onbevoegd verklaring van …
De klacht richt zich tegen … als … van …. Waar klachten over vermeende schendingen van wetenschappelijke integriteit kunnen worden aangebracht bij twee of meer bij het LOWI aangesloten instellingen dient, naar het oordeel van het LOWI, de klacht primair gericht te worden aan en beoordeeld te worden door die instelling, waar de activiteiten die tot een klacht aanleiding gaven, verricht worden.
Nu de klacht betrekking heeft op het niet reageren op een email, die was verzonden aan de … van …, heeft de CWI terecht geoordeeld en geadviseerd om de klacht bij … niet in behandeling te nemen, … onbevoegd te verklaren en de klager door te verwijzen naar …. Klager zelf heeft dit reeds ingezien door dezelfde klacht in te dienen bij …. Het is ongewenst dat twee instellingen zich buigen over één en dezelfde klacht. De klacht is ongegrond. Het LOWI bevestigt het advies van de CWI en adviseert het Bestuur om het voorgenomen besluit te handhaven. Ten overvloede voegt het LOWI daar naar aanleiding van klacht en Klager de volgende overwegingen aan toe.
T.a.v. de vermeende schending van wetenschappelijke integriteit
Het LOWI bevestigt de twijfel van het Bestuur, zoals geuit in het verweerschrift van … 2013, of in dit geval überhaupt sprake kan zijn van enige verdenking van schending van wetenschappelijke integriteit. Uit het niet-reageren op een persoonlijke email kan, zonder nadere gegevens, geen enkele conclusie worden getrokken ten aanzien van de betrokkenheid bij of verantwoordelijkheid voor de betwiste handelingen.
Dat Klager uit deze ongerijmde conclusie begrippen hanteert als “het faciliteren van het optreden als gastauteur”en het “toedekken van wetenschappelijk wangedrag van ondergeschikten” is ontoelaatbaar, nu deze zwaar beladen kwalificaties gereserveerd dienen te blijven voor serieuze verdenkingen van schending van integriteit, zoals vermeld in de Nederlandse Code voor Wetenschapsbeoefening 2004/2012. Het niet voldoen aan bepaalde in de Code als wenselijk gedrag beschreven gedragingen, zoals het tijdig reageren op wetenschappelijke kritiek, valt niet onder deze zwaarbeladen kwalificaties.
T.a.v. de betrokkenheid van …
De klacht jegens … in zijn hoedanigheid als… van … is bovendien volstrekt ten onrechte gericht op diens betrokkenheid bij het betwiste wetenschappelijke artikel. De twee co-auteurs zijn niet “de ondergeschikten” van … van …, maar van de door … gefinancierde instelling …. Ze zijn als auteurs van een wetenschappelijk artikel bij uitstek de eerst verantwoordelijken voor fouten en gebreken in dat artikel.
Als financierende instelling dient het bestuur van … zich juist te onthouden van welke bemoeienis met de uitkomsten van wetenschappelijk onderzoek ook. Een klacht over het bestuur van … of over individuele bestuursleden, ten aanzien van het niet-interveniëren in een wetenschappelijke discussie of het niet-reageren op vermeende fouten in een wetenschappelijk artikel dient op deze grond alleen al als niet-ontvankelijk te worden beschouwd.
T.a.v. het betwiste wetenschappelijke artikel in …
Uit zijn klacht blijkt dat Klager het op bepaalde punten niet eens is met gebezigde redeneringen en enkele gepresenteerde uitkomsten, zoals die vermeld staan in het betwiste wetenschappelijke artikel. Het betreft in elk geval een wetenschappelijk geschil van inzicht in bepaalde uitkomsten van het onderhavige onderzoek. In de wetenschap is het te doen gebruikelijk dat punten van kritiek op een wetenschappelijke publicatie worden uiteengezet in een ingezonden artikel, bij voorkeur in hetzelfde wetenschappelijke tijdschrift. Daar kunnen dan auteurs van het artikel in kwestie hun weerwoord op geven.
De klachtprocedure inzake wetenschappelijke integriteit is bedoeld noch uitgerust om dergelijke evidente wetenschappelijke geschilpunten te beslechten. Het LOWI is bedoeld noch uitgerust om te dienen als arbiter in dergelijke wetenschappelijke discussies. Op grond hiervan dient de klacht eveneens als niet-ontvankelijk te worden beschouwd.
4 Het oordeel en het advies van het LOWI aan het Bestuur
Het LOWI is van oordeel dat de klacht ongegrond is.
Het LOWI bevestigt op alle punten het oordeel van de CWI en adviseert het Bestuur in het definitieve besluit diens oordeel ongewijzigd over te nemen.
Namens het LOWI
Dr. mr. C.J.M. Schuyt, voorzitter
Mr. dr. E.G. van Arkel, secretaris
Indien Klager van mening is dat de behandeling door het LOWI niet naar behoren is geschied, kan Klager zich, na het nemen van het definitieve besluit van het Bestuur, op grond van de Algemene Wet Bestuursrecht richten tot de Nationale Ombudsman.
